2.3. Środowisko pracy (warunki pracy, maszyny i narzędzia pracy, zagrożenia, organizacja pracy)
Warunki pracy
Pirotechnik wykonuje swoją pracę w różnych miejscach, zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz budynków. O miejscu wykonywania pracy przez pirotechnika decyduje zlecenie klienta i specyfika zamawianego przez niego pokazu.
Jeśli pirotechnik przygotowuje pokaz fajerwerków, swoje obowiązki zawsze wykonuje na świeżym powietrzu. Jeśli natomiast zajmuje się realizacją pokazu pirotechniki scenicznej, pracuje przy produkcji filmu, widowiska telewizyjnego, spektaklu teatralnego lub koncertu, o miejscu wykonywania obowiązków decyduje usytuowanie sceny bądź scenariusz i koncepcja reżysera. Obowiązki pirotechnika mogą wówczas być wykonywane wewnątrz budynków (w teatrach, halach koncertowych i widowiskowych, halach zdjęciowych lub w wynajętych na potrzeby kręcenia filmu albo widowiska telewizyjnego pomieszczeniach użytkowych), jak również na zewnątrz. W przypadku organizacji pokazu pirotechnicznego na potrzeby produkcji filmowej, praca na wolnym powietrzu może obywać się w różnorodnych lokalizacjach, takich jak autostrady, przestrzenie miejskie (ulice, place) czy przestrzenie naturalne.
Ostateczną decyzję dotyczącą tego, czy wyznaczone przez klienta miejsce nadaje się do przeprowadzenia pokazu pirotechnicznego, podejmuje pirotechnik, kierując się względami bezpieczeństwa.
W przypadku pirotechników realizujących pokazy na potrzeby produkcji filmowej albo podczas koncertów, wykonywanie obowiązków może wiązać się z częstym podróżowaniem i długotrwałym przebywaniem poza miejscem zamieszkania.
Planowanie przebiegu pokazu pirotechnicznego odbywa się w warunkach biurowych, najczęściej w pozycji siedzącej, po wcześniejszym rekonesansie terenu lub miejsca, w jakim ma zostać realizowany pokaz. Pozostałą część obowiązków pracownik w tym zawodzie wykonuje w terenie przeprowadzając oględziny miejsca, w którym ma odbywać się pokaz i przemieszczając się między lokalizacjami, w których montuje poszczególne urządzenia i materiały pirotechniczne. Podczas montażu zdarza się, że musi przyjmować wymuszone, niekomfortowe pozycje ciała.
WAŻNE:
Praca w zawodzie pirotechnik wiąże się z poważnym ryzykiem utraty zdrowia, a nawet życia, dlatego osoba wykonująca ten zawód musi nieustannie dbać o bezpieczeństwo swoje i innych osób, uczestniczących w pokazie pirotechnicznym.
Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.1. Możliwości podjęcia pracy w zawodzie.
Wykorzystywane maszyny i narzędzia pracy
Pirotechnik w działalności zawodowej wykorzystuje m.in.:
-
granaty dymne
9 i świece dymne
24,
- maszyny do wytwarzania dymu,
- wytwornice ognia,
- wyrzutnie konfetti
10,
-
flary
7 i race
20,
-
petardy
16,
- fontanny sceniczne,
-
rakiety
21,
-
lonty
11,
-
zapały pirotechniczne
27 oraz zapały elektryczne
26,
-
bomby
2,
-
rury pirotechniczne
22,
-
mieszaniny pirotechniczne
14 dostosowane do potrzeb konkretnego pokazu pirotechnicznego,
- urządzenie do mierzenia prędkości detonacji
4,
-
wykonawcze sterowniki zapłonu
25,
-
system (sterownik) do zdalnej detonacji
23,
-
generatory kodu czasowego
8.
Organizacja pracy
Pirotechnik ma nienormowany czas pracy, który jest uzależniony od liczby przyjętych zleceń na realizację pokazów pirotechnicznych. Pomiędzy jednym a drugim zleceniem pirotechnik może przez wiele dni albo nawet tygodni nie wykonywać swojej pracy, przy czym jedno zlecenie może również dotyczyć cyklu imprez – wówczas czas pracy pirotechnika wyznaczają na przykład terminy odbywania się kolejnych spektakli teatralnych lub koncertów w trasie koncertowej danego artysty.
Pirotechnik może wykonywać swoje obowiązki o różnych porach dnia i nocy, przez kilka lub kilkanaście godzin, w zależności od stopnia skomplikowania realizowanego pokazu i jego specyfiki. W przypadku pokazów pirotechnicznych na potrzeby produkcji filmowej, o tym, po jakim czasie pirotechnik ma skończyć wykonywanie zadania, decyduje reżyser na podstawie efektów zadania i tego, czy są one zgodne z jego założeniami. Jeśli przygotowany przez pirotechnika pokaz za pierwszym razem okaże się nieudany, reżyser może zadecydować o nakręceniu dubla
5 sceny, w której wykorzystywane są materiały pirotechniczne, co dla pirotechnika oznacza konieczność powtórnego przygotowania pokazu. Praca wykonywana w takim trybie nie może jednak naruszać postanowień kodeksu pracy w zakresie realizacji czynności, ponieważ świeżość i przytomność umysłu stanowią warunek konieczny prawidłowego i bezpiecznego wykonania zadania przez pirotechnika.
Pirotechnik może pracować indywidualnie lub zespołowo. Zależy to od stopnia skomplikowania i skali realizowanego pokazu. Przy pokazach na mniejszą skalę pirotechnik może pracować indywidualnie, jednak przy większych i bardziej skomplikowanych pokazach pirotechnicy pracują zespołowo, dzieląc się zadaniami (mogą na przykład rozdzielić między siebie odpowiedzialność w zakresie przygotowania poszczególnych fragmentów terenu, na którym ma odbywać się pokaz albo w zakresie montowania materiałów, programowania i przeprowadzania detonacji oraz synchronizowania ich z muzyką). W zespole pirotechników za prace pomocnicze mogą być odpowiedzialni praktykanci, którzy dopiero uczą się wykonywania zawodu i jeszcze nie posiadają uprawnień do samodzielnego przygotowywania pokazów pirotechnicznych.
Zespół pirotechników jest nadzorowany przez kierownika. Funkcję tę zwykle sprawuje pirotechnik z największą wiedzą i doświadczeniem w zawodzie. Kierownik odpowiada przed reżyserem widowiska (filmu, spektaklu teatralnego) bądź bezpośrednio przed klientem, który zlecił realizację pokazu.
Pirotechnik prowadzić własną działalność gospodarczą polegającą na opracowaniu, przygotowaniu i realizacji pokazów pirotechnicznych.
Zagrożenia mające wpływ na bezpieczeństwo pracy człowieka
Pirotechnik w trakcie wykonywania pracy narażony jest m.in. na zagrożenia o charakterze:
- fizycznym,
- psychofizycznym (stres wynikający z konieczności podejmowania ryzykownych czynności oraz z poczucia odpowiedzialności za zdrowie i życie swoich współpracowników oraz widzów realizowanych przez niego pokazów pirotechnicznych).
Zagrożenia fizyczne, na jakie narażony jest pirotechnik, mają charakter:
- foniczny (hałas emitowany w wyniku detonacji materiałów pirotechnicznych),
- termiczny (oparzenia),
- mechaniczny (urazy spowodowane niekontrolowanym lub nieprawidłowo przeprowadzonym wybuchem materiałów pirotechnicznych).
Do niebezpiecznych dla życia i zdrowia potencjalnych skutków pracy w tym zawodzie można zaliczyć:
- poparzenia termiczne,
- uszkodzenia narządu słuchu,
- uszkodzenia narządu wzroku,
- zranienia i krwawienia,
- rany,
-
amputacje
1 urazowe.
WAŻNE:
W związku z występującymi zagrożeniami w pracy pirotechnika szczególnie ważne jest planowanie i organizacja pracy zgodnie z:
– zasadami i przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy,
– zasadami przeciwpożarowymi,
– zasadami ochrony środowiska.